تقویم را مرور می کردم ... فروردین ماه ... 20 فرودین ماه ...توجهم جلب شد.روز «هنر انقلاب اسلامی».کمی بیشتر دقت کردم تا علت این نامگذاری را بفهمم...شهادت سید شهیدان اهل قلم،سید مرتضی آوینی بود.برای چند لحظه هم خوشحال شدم که حداقل در نظام جمهوری اسلامی،یک روز هم که شده به نام هنر "انقلاب اسلامی" داریم،اگر چه این هنر مدتهاست که در عرصه های مختلف و بویژه سینما،چشمه اش خشکیده است.سینمایی که باید خیلی منتظر بمانی تا آثاری در خورِ نام انقلاب اسلامی در آن ببینی.بگذریم...
خواستم برایتان از شهید آوینی بگویم.از او و نگاهش به هنر...
شهید آوینی به خوبی می فهمید که تخیل،بال هنر است.اما می گفت که تخیل بدون تعهد به انحراف کشیده خواهد شد و زبان گویای حقیقت نخواهد بود.
"مگر جز این است که فضای پروازِ خیالِ انسان،آسمان اعتقادات و نفسانیات اوست؟"
شهید آوینی"احساس زیبایی" را امری فطری میپنداشت و معتقد بود که احساس زیبایی جز در ساحتی خاص هرگز تابع عادات اجتماعی،قومی و قبیله ای و یا مقتضیات روزگار نیست و چون زیبایی مطلق،ذات حق تعالی است،معتقد بود که کار هنرمند،تمثل بخشیدن به حقایق قدسی است.
"اگر هنرمند آیینه وجود خویش را صیقل دهد،این انوار قدسیه از طریق او در این عالم تجلی می یابند"
می گفت که هنرمند باید ناله عشق سر دهد و نه اینکه با زبان عقل سخن بگوید. آنچنان که شعر حافظ آنجا گویایی می گیرد که زبان در می ماند.
در نقد هایش به فلسفه غرب می گوید:در فلسفه هنرِ امروز،خیر و فایده از زیبایی جدا شده است و در این نظام ارزشی، هنری زیباست که فارغ از خیر و فایده باشد.در فلسفه آنان،هنرهای زیبا فقط به هنرهایی اطلاق میشود که هیچ فایده ای برای بشر ندارد و "هنر های مفید "عنوان صنایع دستی یافتند.
در جایی دیگر وقتی سخن از آزادی در کار هنرمند به میان می آید،نظرش بر این است که آزادی هنرمند در "درکِ تکلیف" اوست،نه در "نفی و طرد التزام به همه چیز" و البته این التزام باید از درون ذات بجوشد و نه آنکه از بیرون،سایه بر وجود هنرمند بیاندازد.
در حوزه تخصصی کار خودش یعنی سینما هم،اعتقاد داشت که سینمای مستند برای کار تبلیغ مناسب تر از سینمای داستانی است.چرا که مخاطب با فیلم مستند به عنوان واقعیت روبرو میشود و آمادگی روحی کاملی برای پذیرش دارد. هم چنین به این سطح فهم از سینما رسیده بود که این قالب هنری غربی هر نوع پیام و محتوایی را نمی پذیرد و باید دانست که گستره کار آن تا کجاست.
با وجود آنکه اعتقاد داشت باید از هنر برای تبلیغ و رساندن پیام حقیقت استفاده کرد،اما می گفت:"پیام زدگی بدترین بیماری در هنر است،این اشتباه است که هنرمند نخست پیام را تصور کند و بعد به زور در جستجوی راهی برای نمایش آن برآید.
خلاصه آنکه اندیشه های آن شهید بزرگوار آنقدر گسترده هست که در این مقاله نگنجد و نیز قلم ناتوان اینجانب توانایی بیان تمام دیدگاه های ایشان را ندارد. به امید آنکه در آینده ای نزدیک،عرصه هنر مملو از هنرمندان متعهد باشد و دغدغه رهبر معظم انقلاب نسبت به این حوزه برطرف گردد.
"عرصه هنر،خاکریز فتح نشده انقلاب است." مقام معظم رهبری
